Refine
Document Type
- Review (46)
Language
- Polish (46) (remove)
Has Fulltext
- yes (46)
Is part of the Bibliography
- no (46)
Institute
Year of publication
- 2016 (46) (remove)
Książka Agnieszki Kościańskiej „Płeć, przyjemność i przemoc. Kształtowanie wiedzy eksperckiej o seksualności w Polsce" wydana w 2014 roku jest niewątpliwie pionierską pracą w naukach społecznych w Polsce. Autorka podejmuje się dokładnej analizy rozwoju i przemian dyskursu seksuologii. Zasadniczym wątkiem, na którym badaczka skupia uwagę, są przemiany i wpływy, jakim podlega ta dyscyplina naukowo i co przekłada się na tworzenie naukowego obrazu kobiecej seksualności.
„Niebezpieczne związki. Macierzyństwo, ojcostwo i polityka" pod redakcją naukową Renaty E. Hryciuk i Elżbiety Korolczuk to jedna z nielicznych polskich publikacji podejmująca temat rodzicielstwa w szerokim kontekście społecznym. Redaktorki tomu podkreślają, że celem książki jest refleksja nad rodzicielstwem (nie tylko macierzyństwem) we współczesnej Polsce. Zostało ono ukazane w perspektywie polityki państwa, oddolnych inicjatyw matek i ojców w przestrzeni publicznej (ruchów społecznych i protestów), dominujących dyskursów ideologii odnoszących się do macierzyństwa i ojcostwa. Publikacja ta jest kontynuacją analiz, które ukazały się w 2012 roku pod tytułem „Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce".
Celem recenzowanej publikacji jest analiza porównawcza wpływu akcesji państwa do UE na politykę międzynarodową i mechanizmy współpracy w obszarze Europy Środkowej i Wschodniej. Ponadto autorzy postawili przed sobą zadanie odpowiedzi na pytanie o wpływ zarówno czynników wewnętrznych, jak i zewnętrznych na krajowe programy rozwoju. Przedstawione w niej wyniki badań prezentują się okazale i nowatorsko w kontekście dotychczasowego dorobku studiów europejskich. Jest to bowiem kompleksowe ujęcie zjawiska, zarówno pod kątem mechanizmów i programów współpracy, biorąc przy tym pod uwagę szeroki kontekst społeczno-polityczny analizowanych państw.
Publikacja „Kraków. Miejsce i tekst" to opowieść o mieście rozpisana na cztery części i prezentująca Kraków z różnych perspektyw. Publikację otwiera wprowadzenie w problematykę miasta, jego mitu i wyobrażeń, w ramach którego wymiar topograficzny i realny przedstawiono z wykorzystaniem rozlicznych kategorii antropologicznych.
Komentarze prawnicze przeważnie pisane są hermetycznym, trudno zrozumiałym.językiem. Omawiany komentarz, na tle innych tego typu tekstów dostępnych na rynku, wyróżnia się pozytywnie komunikatywnym językiem, zrozumiałym zarówno dla laików jak i zawodowców. Jest to jego ważna zaleta, szczególnie w kontekście możliwości skorzystania z komentarza przez inżynierów i techników budownictwa, nie będących biegłymi w rozczytywaniu przepisów prawnych. Na przepisach prawa budowlanego oraz innych z nim związanych zna się wąska grupa prawników, ale nawet dla znawców tej dziedziny omawiany komentarz wnosi nowe elementy wiedzy oraz wyjaśnia skomplikowane zagadnienia.
Tę książkę powinien przeczytać każdy, kogo interesują stosunki polsko-niemieckie. Joanna Andrychowicz-Skrzeba, dr nauk humanistycznych, germanistka i niemcoznawczyni, wykonała tytaniczną pracę. Na 600 stronach ukazała, rzeczowo i zarazem oryginalnie, główne problemy stosunków polsko-niemieckich ostatniego siedemdziesięciolecia widziane przez pryzmat wystąpień prezydentów, premierów, ministrów spraw zagranicznych obu państw w okresie od 1989 do października 2011 roku. Aby przybliżyć w pełni ich poglądy, wykorzystała wszelkie dostępne źródła: książki, artykuły prasowe, strony internetowe i to zarówno publikowane w języku polskim, jak i niemieckim. Wykaz analizowanych wystąpień zamieszczony na końcu książki zajmuje 58 stron (s. 636-694). Bibliografia – kolejnych 19 stron (s. 617-636).
Publikacja w sposób kompleksowy podejmuje kwestie jakości rządzenia (ang. governance) [1]. Jest swoistym kompendium wiedzy zarówno teoretycznej, jak i w zakresie wyników badań (własnych oraz przeglądu i dyskusji badań innych autorów i ośrodków badawczych). Podkreślić należy interdyscyplinarność wątków poruszanych w publikacji – wszystkie z nich od najbardziej teoretycznych do bardzo praktycznych, jak np. cyfryzacja składają się logicznie na koncept jakości rządzenia. W omawianej pracy znajdziemy odniesienia do uznanych teoretyków np. ekonomii a także odwołania do wypowiedzi praktyków zarządzania publicznego. Wskazuje to na solidne ugruntowanie teoretyczne oraz znajomość bieżących procesów zachodzących w badanym zakresie reprezentowane przez zespół autorów.
Dwudziesty szósty tom cyklu roczników "Jahrbuch Polen" Niemieckiego Instytutu Kultury Polskiej w Darmstadt poświęcony jest niezwykle aktualnemu tematowi – środowisku. Koniecznośćochrony przyrody i rezygnacji z konwencjonalnych źródeł energii, szeroko uznana w Niemczech, w Polsce w dalszym ciągu jest przedmiotem ożywionych debat. Nie dziwi to w kraju, który pokrywa ponad 90 procent swojego zapotrzebowania na prąd za pomocą elektrowni węgla kamiennego i brunatnego (s. 34) i w którym górnictwo ma status dziedzictwa narodowego. Jednak w ostatnich latach Polska znalazła się pod silną presją ze strony Unii Europejskiej i własnych obywatelek i obywateli i nie może już pozwolić sobie na dalsze ignorowanie tego istotnego tematu. "Jahrbuch Polen: Umwelt" ukazuje się we właściwym momencie, żeby stanowić wartościowy przyczynek do aktualnej dyskusji. Stawia sobie za cel ukazanie panujących w Polsce debat (również dzięki publikacji artykułów autorstwa ich uczestników), umiejscowienie ich w szerszym kontekście i przybliżenie ichniemieckim czytelnikom – tak piszą we wstępie redaktorzy Andrzej Kałuża i Jutta Wierczimok.
Recenzowana książka ma na celu zidentyfikowanie i ocenę głównych zmian, jakie zaszły w polityce spójności Unii Europejskiej (UE), poprzez pryzmat potencjalnych efektów, jakie może ona przynieść dla polskich regionów w horyzoncie czasowym 2014-2020. Ocena wykonywana jest przy założeniu skutecznego wdrożenia instrumentarium strategicznego i finansowego w tym obszarze europejskiej polityki rozwoju. Opracowanie w sposób wyczerpujący opisuje zmianę paradygmatu kształtowania polityki spójności ze szczególnym uwzględnieniem terytorialnego podejścia do podwyższania konkurencyjności UE, koncentrując się głównie na znaczeniu i funkcji współczesnych czynników lokalizacyjnych w przyciąganiu bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ).
Dla opartego na węglu, polskiego systemu elektroenergetycznego, aspiracje polityczne Unii Europejskiej związane z rozwojem odnawialnych źródeł energii (OZE) stanowią ogromne wyzwanie. Pomimo stosunkowo długiej historii istnienia rozwiązań prawnych regulujących OZE w polskim systemie energoelektrycznym, obecne prawo nie zachęca do inwestowania w rozproszone źródła energii. Ponadto implementacja prawa unijnego w tym zakresie charakteryzuje się znacznymi opóźnieniami, selektywnym wdrażaniem konkretnych rozwiązań i brakiem skoordynowanego działania pomiędzy poszczególnymi ministerstwami.
Autorka publikacji przedstawia instrumenty wsparcia dla produkcji energii elektrycznej z OZE w Polsce w latach 2000-2006 oraz analizuje proces kształtowania się polityki dotyczącej tych instrumentów. Stawia ona tezę, iż wsparcie dla tzw. „zielonej energii" było podyktowane przez politykę międzynarodową, natomiast kształt instrumentów wsparcia zależał od interesów krajowych aktorów politycznych.
Przedłożone do recenzji opracowanie stanowi pokłosie reprezentatywnego badania ankietowego opinii i postaw antysemickich Polaków, realizowanego przez zespół pod kierunkiem Ireneusza Krzemińskiego, w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki (nr projektu 2011/01/B/HS6/01957). W skład zespołu badawczego wchodzili m.in. autorzy poszczególnych rozdziałów w tym tomie: Rafał Duluk, Jowita Wiśniewska, Adrian Dominik Wójcik; Krzysztof Chomicki, Marcin Jóźko, Wojciech Ogrodnik, Dominik Wasilewski i Jerzy Bartkowski. Przeprowadzone przez nich badania i opracowany z nich raport wpisują się w nurt refleksji nad postawami wobec Innych i Obcych, szczególnie istotny w warunkach pogłębiającego się procesu zróżnicowania kulturowego w perspektywach jednostkowej, narodowej, jak i międzynarodowej, któremu towarzyszy wzrost ksenofobii oraz coraz większa popularność skrajnie konserwatywnych idei narodowych oraz ruchów społecznych osadzonych w nacjonalizmach.
Książka, która ukazała się w 2014 roku nakładem wydawnictwa Central European University w Budapeszcie to jedna z ważniejszych dzisiaj publikacji na temat przebiegu i znaczenia procesów kolektywizacji rolnictwa w krajach Europy Wschodniej, Środkowo-Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Ma ona jednocześnie charakter zamykający i otwierający, podsumowuje bowiem dotychczasowe osiągnięcia badawcze, wskazując jednocześnie na ich braki i proponuje wprost nowe perspektywy badań nad kolektywizacją.
W książce pt. „Controlling a strategie rozwoju MSP z województwa mazowieckiego" Anna Maria Wiśniewska i Joanna Antczak odnoszą się głównie do dwóch zagadnień: rozwoju regionów i przedsiębiorstw oraz controllingu. W związku z tym praca jest podzielona na dwie części. Pierwsza dotyczy charakterystyki województwa mazowieckiego oraz sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) z tego regionu. Druga część książki skupia się na systemie sterowania organizacją jakim jest controlling w przedsiębiorstwach. Controlling jest rozumiany w publikacji jako zakres działań zorientowany na wynik finansowy organizacji i prowadzony poprzez: ustalanie celów przedsiębiorstwa, kontrolę i przeprowadzanie działań korygujących.
Książka pt. „Różne oblicza zarządzania ryzykiem" pod red. Juliusza Kotyńskiego nawiązuje do tematu niepewności w różnych dziedzinach, w których może ona występować. Celem przyświecającym autorom publikacji było zebrane w jednym miejscu wyników badań wielu naukowców z różnych dziedzin, którzy odnoszą się do tej tematyki. W publikacji zostały zawarte artykuły dotyczące między innymi kwestii systemu edukacji w Polsce, projektów dofinansowanych ze środków Unii Europejskiej, działalności towarzystwa ubezpieczeniowego, jak i rynku usług medycznych.
Publikacja Macieja Smętkowskiego, wydana w 2013 roku przez Wydawnictwo Naukowe Scholar, jest niezwykle cenną pozycją na polskim rynku wydawniczym. Problemem, a zarazem celem badawczym recenzowanej pracy w ujęciu generalnym jest próba zbadania poziomu konwergencji procesów rozwoju regionalnego oraz ich determinant endogennych oraz egzogennych. Cel ten w szczególności uwzględnienia politykę spójności Unii Europejskiej w nowych krajach członkowskich, których akcesja nastąpiła w 2004 i 2007 roku, położonych w Europie Środkowo-Wschodniej. Wpisuje się ona w badania dotyczące rozwoju regionalnego w państwach przechodzących transformację systemową po 1989 roku i stanowi efekt końcowy realizacji projektu naukowego pt. „Rozwój regionów i polityka regionalna w krajach Europy Środkowo-Wschodniej" finansowanego ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Analizie poddane zostały Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry oraz Bułgaria i Rumunia. Istotne znacznie ma również przyjęcie analizy wszystkich podregionów w ujęciu przestrzennym NUTS 3 (według podziału z 2003 roku).
Publikacja składa się z pięciu powiązanych ze sobą merytorycznie rozdziałów. Poszczególne części stanowią kompleksową analizę procesów rozwoju regionalnego z niezwykle mocną podbudową teoretyczną pozwalającą na przedstawienie badań empirycznych.
Monografia została napisana na podstawie dysertacji doktorskiej obronionej w listopadzie 2011 r. na Uniwersytecie Mannheim, a jej celem jest próba wyjaśnienia stosunkowo niskiego poziomu partycypacji społecznej w Polsce na tle innych krajów postkomunistycznych. Główny problem został skonkretyzowany w postaci kilku problemów szczegółowych, np: „Co się stało z mobilizacją społeczeństwa obywatelskiego po 1989 r.?", „Co odróżnia Polskę od innych społeczeństw postkomunistycznych?", „Czy wyjaśnieniem może być szerokie niezadowolenie po przejściu systemowym?", „Czy przyczyny niskiego poziomu kapitału społecznego mogą tkwić w specyficznych aspektach polskiej kultury?".
Recenzowana monografia koncentruje się na postrzeganiu kształtu i siły kapitału intelektualnego uczelni niepublicznych w Polsce przez przedstawicieli władz i wykładowców tychże uczelni. Samo pojęcie kapitału intelektualnego niepublicznej szkoły wyższej autor przedstawia jako efekt synergii trzech grup czynników: (1) kapitału ludzkiego – na który składają się specyficzne cechy wykładowców i badaczy, jak wiedza, umiejętności, kompetencje; (2) struktury wewnętrznej, na którą składają się: kultura organizacyjna, struktura organizacyjna, procedury i systemy; oraz (3) struktury zewnętrznej w postaci reputacji. W przedstawionej koncepcji wyraźnie można się dopatrzeć zbieżności z typowym trójpoziomowym modelem organizacji uczącej się.
Recenzowana książka jest obszernym, liczącym 486 stron zbiorowym opracowaniem. Praca składa się ze wstępu oraz 11 rozdziałów. Układ pracy jest logiczny, czytelnik krok po kroku zaznajamiany jest z różnymi aspektami związanymi z powstaniem i funkcjonowaniem klasy polskich przedsiębiorców prywatnych. W książce w sposób czytelny przedstawiono i omówiono wyniki badań przeprowadzonych w okresie od września 2010 do maja 2011 roku wśród właścicieli i współwłaścicieli małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).
Mimo, że tematyka Marca '68 poruszana była w wielu pracach licznego grona historyków, zdecydowanie warto jest sięgnąć po pozycję „My, ludzie z Marca". Dzięki perspektywie, którą obrał autor, tj. potraktowaniu wydarzeń jako swego rodzaju tła dla biografii zbiorowej całego pokolenia, niejeden historyk spojrzeć może na znane wydarzenia pod zupełnie nowym kątem. Zaś dzięki przystępnemu, interesującemu sposobowi prowadzenia narracji, pozycję tę można zdecydowanie polecić również niewyspecjalizowanym czytelnikom. Praca Piotra Osęki w pięknym stylu przypomina, iż historię tworzą ludzie i jeśli tylko istnieje taka możliwość, warto oddać głos właśnie im.
Prezentowana monografia zawiera szczegółową analizę procesu dezindustrializacji polskiej gospodarki w okresie przejścia od gospodarki niedoboru do gospodarki rynkowej.
Autorzy w oparciu o bogaty materiał empiryczny zbadali bezprecedensową skalę likwidacji sektora państwowych przedsiębiorstw przemysłowych zbudowanych w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (PRL) w latach 1949-1989. Zbadano 657 firm według ich struktury gałęziowej i regionalnej. Wskazano na ich koncentrację w pięciu przemysłach: górnictwie, hutnictwie, przemyśle elektromaszynowym, spożywczym i budowy maszyn. Wskazano na ogromne negatywne skutki społeczne realizowanej polityki „Big Bang" i wywołanego przez nią znaczącego bezrobocia (spadek o 17,3% zatrudnienia w przemyśle).
W ciągu ostatnich 10 lat systematycznie wzrasta liczba publikacji naukowych dotyczących czarownictwa w Polsce. Wydana niedawno książka Wandy Wyporskiej (doktor nauk historycznych, University of Oxford ) wpisuje się w ten nurt. Wśród innych rozpraw, poświęconych w całości czarom i czarownicom na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, wyróżnia się tym, że jest pierwszą pozycją napisaną i wydaną w języku angielskim. Pozwala to autorce na wprowadzenie do międzynarodowego dyskursu o czarach nie tylko najnowszych ustaleń polskiej historiografii, ale i nieznanych dotąd szerzej prac ówczesnych demonologów.
Powroty. Doświadczenia edukacyjno-zawodowe polskich reemigrantów to interdyscyplinarne studium, z którego czerpać mogą pedagodzy, doradcy zawodowi, andragodzy, socjolodzy i inni. Recenzowana publikacja składa się z sześciu części. (...) Pozyskane przez autorkę dane oraz wnioski z nich wypływające, skłaniają do refleksji na wielowymiarowością ludzkich biografii. Interesujący jest tu fakt, iż na temat migracji i doświadczeń z nią związanych wypowiadają się sami migranci, a więc osoby, które migracji zaznały i były jej uczestnikami. To właśnie spojrzenie mikro może w zasadniczy sposób wzbogacić obraz analizowanego przez badaczy wielu dziedzin zjawiska migracji i reemigracji.
Pierwsza w polskiej literaturze naukowej próba monograficznego ukazania świata polskiego sportu okiem kamery filmowej. Uwzględniono zarówno filmy fabularne kinowe i telewizyjne, seriale telewizyjne, jak również filmy dokumentalne, oświatowe i wydania kronikalne. Autor skupił swoją uwagę na funkcjach, które motywy sportowe pełniły w filmach. Interesowały go głównie formy sportu wyczynowego. Nie pozostawił jednak na uboczu sportu amatorskiego i rekreacyjnego, lokującego się w granicach terminu „kultura fizyczna". Pominął natomiast w całości szkolne etiudy filmowe i filmy animowane.
Wspólna recenzja dot. Współczesne wymiary polskiej polityki bezpieczeństwa oraz Bezpieczeństwo Polski. Współczesne wyzwania.
Dynamicznie zmieniające się środowisko międzynarodowe i pojawiające się coraz nowsze wyzwania i zagrożenia bezpieczeństwa wymagają współpracy środowisk naukowych ze światem polityki i biznesu. Dzięki tej współpracy można usprawniać funkcjonowanie państwa i wpływać na jego rozwój, a także przezwyciężać zagrożenia bezpieczeństwa zarówno w wymiarze międzynarodowym, narodowym, jak i lokalnym. Ta problematyka szeroko opisywana jest w polskiej literaturze naukowej [1]. Jednakże, ze względu na dynamikę stosunków międzynarodowych większość z dostępnych na rynku opracowań, choć wydanych stosunkowo niedawno, nie uwzględnia najnowszych realiów, jak m.in. kryzys wschodni, kryzys migracyjny, tzw. „Brexit", działalność tzw. Państwa Islamskiego (ISIS) w różnych regionach świata, wzmożona współpraca w dziedzinie energii oraz wiele innych. Publikacje recenzowane w niniejszym tekście są więc odpowiedzią na stałą potrzebę prowadzenia i uaktualniania badań nad bezpieczeństwem Polski pod kątem nowych wyzwań i zagrożeń jakie niesie ze sobą XXI wiek.
20 listopada 2012 r. na Ukrainie wszedł w życie nowy kodeks postępowania karnego. Nowa regulacja zastąpiła obowiązujący dotychczas kodeks z 1960 r. Nowelizacja miała zbliżyć ukraiński wymiar sprawiedliwości do standardów europejskich, w szczególności przyczynić się do humanizacji procesu karnego i usunięcia z niego śladów systemu totalitarnego.
Omawiana reforma była przedmiotem dwóch konferencji naukowych oraz seminarium dla młodych prawników organizowanych przez niemiecki Instytut Prawa Wschodniego w Monachium wraz z Instytutem Ustawodawstwa – Ukraińskiego parlamentu przy współpracy z Niemiecką Centralą Wymiany Akademickiej w Fischbachau w roku 2012 oraz w Kijowie w roku 2013.
Współczesny świat to świat mediów. Autorka „Radiomaryjnego wzorca demokracji", Izabela Tomala-Kaźmierczak, we wstępie do recenzowanej pracy zauważa, iż „dekodowanie przekazów medialnych oddziałuje na konstrukcję naszych światów społecznych. Media stanowią tym samym cenny oręż w walce o 'przywództwo dusz'. Można powiedzieć, że ten, kto 'ma media', ma władzę nad drugim człowiekiem, a dokładniej nad postrzeganiem rzeczywistości przez tego człowieka" (s. 9). Media kształtują więc, w mniejszym bądź większym stopniu, otaczający nas świat, zarówno w wymiarze niematerialnym, jak też materialnym. Przykładem może być wpływ afery Watergate na politykę. Warto również wspomnieć o roli mediów (szczególnie społecznościowych) w wydarzeniach tzw. „Arabskiej Wiosny Ludów" (lata 2010-2013) – ułatwiły one m.in. mobilizację uczestników oraz przełamanie ciszy informacyjnej.
Recenzja: "W stronę równości"/ Tomasz Kizwalter. Kraków: Universitas, 2014. ISBN 97883-242-2638-2
(2016)
Tomasz Kizwalter to polski historyk, który w swej pracy naukowej zajmuje się w szczególności dziejami XIX-wiecznej Polski oraz historią idei i społecznych wyobrażeń w XIX i XX stuleciu. Fascynację tymi zagadnieniami odczuć można podczas lektury jego najnowszej książki „W stronę równości", wydanej nakładem wydawnictwa Universitas w 2014 roku. W omawianej pozycji autor poddaje historycznej analizie przeobrażenia idei równości oraz praktyki społecznej z tej idei wynikającej, od starożytności po czasy współczesne, najwięcej uwagi poświęcając właśnie wiekowi XIX oraz XX. Dzięki temu praca, oprócz walorów historycznych, zyskuje na wartości również jako pozycja wielokrotnie odnosząca się do teraźniejszości i obecnej kondycji poruszanej problematyki.
Jedną z pierwszych konstatacji autora związanych z historyczną analizą nierówności jest ta najbardziej oczywista (i często w publicznej dyskusji pomijana): postulaty względnej przynajmniej równości odwołujące się do praw człowieka są w istocie nowym konstruktem społecznym. Równość, rozpatrywana obecnie w kategoriach zarówno uniwersalnej prawdy, jak i w zasadzie bezwzględnego moralnego imperatywu, do niedawna nie była tak oczywista. Dzisiejsza waga tego pojęcia, jak również stojących za nią roszczeń, nadana została mu stosunkowo niedawno. Jest jednak ahistorycznie uniwersalizowana w kategorii czasu tak, iż uzurpujemy sobie współcześnie prawo do oceniania, czy normy i stosunki społeczne obowiązujące w przeszłości spełniałyby dzisiejsze równościowe minimum – także w kategoriach moralnych. Takie analizy przysłaniają jednak rzeczywistą naturę minionych społeczeństw, które posługiwały się innego rodzaju kategoriami poznawczymi. Ich odmienność nie powinna być jedynym wyznacznikiem sądów o przeszłości.
Z szerokiego zakresu potencjalnych pól badawczych sołectw i sołtysów autorka koncentruje się przede wszystkim na problematyce ról odgrywanych przez sołtysów i sołtyski we współczesnych środowiskach wiejskich uwzględniając m.in. ogólnospołeczne trendy przemian oraz kontekst lokalny. Tym, co w sposób szczególny autorka eksponuje w swoich badaniach jest płeć osób pełniących funkcje sołtysów poszukując czynników, które determinują obejmowanie tych funkcji, jak i aktywność w sołeckiej działalności.
Książką „Nierówności społeczne w polskim dyskursie politycznym" Wojciech Woźniak stara się wypełnić lukę w naszej wiedzy na temat zróżnicowań społecznych. Jest to luka szczególnego rodzaju, o ile bowiem istnieje kilka dobrych i krytycznych książek socjologicznych na temat przemian struktury społecznej w Polsce (na różne sposoby podejmują problematykę na przykład Henryk Domański i Jane Hardy), to temat nierówności rzadko jest poważnie traktowany w dyskursie politycznym. Autor stawia sobie za cel zbadanie tej politycznej „niewiedzy" oraz „zrekonstruowanie specyficznych cech tego dyskursu, wpisanych w kontekst politycznych sporów dotyczących kreowanej w Polsce polityki społecznej, i mogących mieć istotne znaczenia dla wdrażanych w tym zakresie rozwiązań" (s. 10). Jest to zamierzenie słuszne i potrzebne, choć do jego realizacji można mieć kilka zastrzeżeń.
Opisywana publikacja w sposób udany prezentuje fakt, iż interdyscyplinarne podejście do analizy globalizacji i jej wpływu na procesy rozwojowe, w tym naszego kraju, jest dobrze przyswojone i wykorzystywane przez przedstawicieli nauk socjologicznych. Wypadałoby zapewne życzyć sobie podobnej otwartości na interdyscyplinarność ze strony przedstawicieli np. nauk ekonomicznych w tym przede wszystkim makroekonomistów. Wymaga tego złożoność opisywanych w książce zjawisk i ich znaczenie dla przyszłości społeczeństw, czego świadomość jest bardzo dobrze prezentowana przez autorów recenzowanej publikacji.
Książka pt. English Lexical and Semantic Loans in Informal Spoken Polish jest opracowaniem językoznawczym napisanym przez dr. Marcina Zabawę z Uniwersytetu Śląskiego. Autor jako anglista pisze wiele artykułów dotyczących zapożyczeń angielskich w języku polskim. Jak autor wskazuje we wstępie, w latach ostatnich wpływ języka angielskiego na polski staje się coraz większy, jednak jeszcze brakuje badań nad najnowszymi zapożyczeniami pod względem semantyki [1].
Książka „Travelling concepts for the study of culture" jest ciekawa nie tylko ze względu na dwadzieścia zawartych w niej artykułów, omawiających różne pojęcia oraz ich zastosowanie w badaniach kultury i wędrówki między różnymi dyscyplinami i epokami. Warto się jej przyjrzeć także jako świadectwu problemów, z jakimi borykają się dyskursy naukowe funkcjonujące na styku kultur i języków. Większość autorów tekstów opublikowanych w „Travelling concepts…" wywodzi się mianowicie z niemieckiego kręgu kulturowego i językowego. W kilku wypadkach trudno ocenić to na podstawie notki biograficznej, gdyż są wśród nich osoby o bardzo mobilnych życiorysach naukowych. Niemniej, siedemnaścioro spośród dziewiętnaściorga autorów podaje niemiecką afiliację. Ponieważ teksty nie zawierają informacji o tłumaczach, należy wyjść z założenia, że przeważnie pisali oni w obcym języku, czyli angielskim. Właśnie takie publikacje, wydawane w międzynarodowych wydawnictwach i pisane w językach kongresowych, stawiane są od jakiegoś czasu za wzór polskim humanistom. W praktyce oznacza to, że wielu badaczy pisze w innym języku niż myśli lub daje swoje teksty do tłumaczenia. „Travelling concepts" pozwala przyjrzeć się takim działaniom i omówić związane z nimi problemy.
Recenzowana praca wieloaspektowo analizuje lokalny konflikt społeczny, formalnie toczący się wokół problemów środowiskowych, choć faktycznie wokół sprzeczności interesów publicznych i partykularnych. Oprócz walorów teoretycznych, posiada także walory praktyczne. Te wydają się wypływać z analizy zaangażowania różnych aktorów w konflikt. Sformułowane na tej podstawie wnioski – w szczególności dotyczące motywacji (interesów), sposobu zaangażowania, uzyskanych rezultatów (korzyści) mogą dać praktyczne wskazówki lokalnym społecznościom znajdującym się w podobnej sytuacji jak rozwiązywać, a nie jedynie wygaszać konflikty.
Tematem recenzowanej pracy są wolontariat i pozytywnie zorientowana na innych aktywność społeczna, które autor analizuje głównie, choć nie wyłącznie, na płaszczyźnie socjologicznej. Jak sygnalizuje, w analizach tego fenomenu przeważają inne podejścia, jak psychologiczne lub aksjologiczne. Natomiast autor rozważa zasadność zastosowania socjologicznej teorii działania dla dobra innych lub „socjologii woli" (s. 12).
W polskim dyskursie naukowym nie było do tej pory wyczerpującej publikacji, popartej m.in. badaniami terenowymi, w której zajęto by się kondycją piłki nożnej w globalizującym się świecie. Książka pt.: „Aborygeni i konsumenci. O kibicowskiej wspólnocie komercjalizacji futbolu i stadionowym apartheidzie" skutecznie aspiruje do bycia taką publikacją. Skupia się ona na procesach komercjalizacji i supermarketyzacji futbolu oraz roli tradycyjnych kibiców o stosunkowo niskiej sile nabywczej. Publikacja odpowiada na pytanie, w jaki sposób przyjmowane przez współczesne kluby strategie rozwoju i strategie marketingowe wpływają na kształt struktury kibiców oraz na poziom sportowy w kontekście zdobywania przewag konkurencyjnych nad innymi ligami piłkarskimi.
Recenzowana książka jest poprawioną i uzupełnioną wersją rozprawy doktorskiej, obronionej w 2011 roku w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego i została opublikowana w roku 2013 w Wydawnictwie Naukowym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w prestiżowej serii wydawniczej „Monografie" Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Praca ma charakter interdyscyplinarny: łączy w sobie elementy historii, nauk politycznych oraz ekonomii i składa się z 5 rozdziałów.
Antysemityzm jest prawdopodobnie jednym z najczęściej podejmowanych tematów w szeroko pojętych studiach żydowskich. Szczególnie w kontekście historii Polski wielu badaczy skupia się na różnych zagadnieniach związanych z nacechowanymi negatywnie postawami wobec ludności żydowskiej. Każdorazowe pojawienie się publikacji odnoszącej się do antysemityzmu jest różnorako komentowane, wzbudza często skrajne emocje. Zaledwie trzy lata po ukazaniu się wielokrotnie komentowanej książki Aliny Całej „Żyd – Wróg odwieczny?" na polskim rynku wydawniczym dostępna jest kolejna pozycja analizująca kwestię wrogości wobec Żydów.
Książka Joanny Beaty Michlic pierwotnie została opublikowana niespełna dekadę temu w Stanach Zjednoczonych. Omawiane polskie tłumaczenie „Poland's Threatening Other: The Image of the Jew from 1880 to the Present" ukazało się na początku 2015 r. nakładem Żydowskiego Instytut Historycznego. W szerszych kręgach pozycja ta była już znana, jednak jej dostępność na naszym rynku wydawniczym w języku polskim wydaje się być ważnym wydarzeniem.
Publikacja Jarosława Michała Nazarczuka, wydana w 2014 roku przez Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, wpisuje się w fundamentalną dla studiów regionalnych dyskusję na temat przyczyn biedy i bogactwa regionów. Generalnym celem recenzowanej pracy jest „przedstawienie zależności między potencjałem rozwojowym oraz strukturą i dynamiką aktywności inwestycyjnej regionów Polski, w istotny sposób warunkującej rozwój poszczególnych jednostek podziału administracyjnego kraju" (s. 11).
Autor nie analizuje powyższej zależności w sposób statyczny, co jest atutem pracy. Pod uwagę wziął okres 2003-2010, który z uwagi na wpływ światowego kryzysu finansowego na dynamikę rozwoju społeczno-gospodarczego słusznie podzielił na dwa podokresy (2003-2008 i 2009-2010).
W książce „Das Todesmotiv im Drama von Stanisław Przybyszewski" (2013, Motyw śmierci w dramatach Stanisława Przybyszewskiego) germanista i slawista Adam Jarosz omawia jeden z najbardziej znaczących i niezmiennie przewijających się w tekstach Stanisława Przybyszewskiego motywów. Tym samym wypełnia zaskakującą lukę w badaniach literackich poświęconych temu pisarzowi, a jednocześnie przyczynia się do głębszego zrozumienia wybranych utworów dramatycznych oraz ich recepcji. Autor zdecydowanie wykracza poza stwierdzenie, że u Przybyszewskiego „Cierpiące psychiczne postaci ponoszą śmierć, której w mniejszym lub większym stopniu same są winne" (s. 49), najczęściej popełniając samobójstwo.
Celem książki, bardzo wyraźnie wskazanym przez Autorkę we Wprowadzeniu, było ustalenie, które z czterech zadeklarowanych przez Rzeczpospolitą Polską relacji specjalnych z państwami unijnymi (Niemcy, Francja, Litwa i Rumunia) spełniały w latach 2004–2010 kryteria materialnego partnerstwa strategicznego (s. 15). Tym samym niewątpliwym walorem publikacji – przynajmniej w zakresie zadeklarowanego celu – było podjęcie w niewielkim stopniu zbadanego tematu partnerstwa strategicznego oraz przeanalizowanie tej instytucji w kontekście obecności Polski w Unii Europejskiej. Szczególnie ten ostatni wątek wydawał się być ciekawy, bowiem w zasadzie brak jest pozycji poruszających w pogłębiony sposób tematykę polskich sojuszy strategicznych zawieranych i realizowanych w ramach zintegrowanej Europy. W tym sensie książka ta wydawała się być nowatorska i tym samym warta lektury.
Celem zbioru jest porównanie stanu polskiego czytelnictwa książek ze szwedzkim. Środkiem do tego celu są przede wszystkim rozmowy z polskimi i szwedzkimi znawcami problematyki. W książce wypowiadają się szwedzcy i polscy pisarze, krytycy literaccy, bibliotekarze, samorządowcy, twórcy festiwali literackich, urzędnicy zajmujący się promocją czytelnictwa i literatury za granicą. (Główna redaktorka tomu była przez kilka lat dyrektorką Instytutu Polskiego w Sztokholmie i to jej doświadczenie widać w doborze rozmówców). Część z nich znana jest z publicznego głoszenia tez o czytelnictwie, a część w tej roli debiutuje. Opowiadają o tym, jak wśród Polaków i Szwedów było i jest z czytelnictwem, a jak być powinno. Znalazł się tu też samodzielny szkic autorstwa skandynawistki – rys historyczny dwóch nieodległych geograficznie społeczeństw skutecznie przybliża odległe w czasie czynniki współczesnego stanu czytelnictwa. Takim różnicującym Polskę i Szwecję czynnikiem, odległym w czasie o niemal pół tysiąca lat, jest reformacja. W tym ujęciu wykształceniu tradycji czytelniczej sprzyjać miał protestancki wymóg znajomości Biblii.
Wywiad-rzekę z Ludwiką Wujec – znaną i szanowaną działaczką opozycyjną, a po 1989 roku również samorządową, żoną Henryka Wujca, przeprowadza Michał Sutowski, publicysta i członek zespołu Krytyki Politycznej. Rozmowa podzielona jest chronologicznie na 14 rozdziałów, wyróżniających kolejne etapy w życiu zarówno rozmówczyni, jak i historii powojennej Polski. Autor, pochodzący z pokolenia urodzonego kilka lat przed transformacją, prowadzi narrację tak, by wydobyć mechanizm myślenia i działania walczących z komunistycznym reżimem.
Z 364 stron ponad 300 dotyczy działalności opozycyjniej w okresie między końcem lat 60-tych a transformacją. Są to historie o powstaniu KOR, redakcji „Robotnika", o tym jak kolportowano bibułę, jak organizowano pomoc rodzinom robotniczym po aresztowaniach, o „Solidarności", stanie wojennym, internowaniu w ośrodku dla kobiet w Gołdapi, o „Tygodniku Mazowsze", negocjacjach z władzami i w końcu o pierwszych wolnych wyborach po podpisaniu porozumień Okrągłego Stołu.
Książka „Transseksualizm w Polsce" autorstwa Małgorzaty Bieńkowskiej jest pozycją godną uwagi. Wprowadza czytelnika w świat osób transseksualnych, ukazując jednocześnie, jakie problemy badawcze pojawiają się przy podejmowaniu tejże tematyki. Kwestia pojmowania istoty płci i ciała przez osoby transseksualne podważa bowiem i teorie konstruktywistyczne, i esencjalistyczne, stawia pod znakiem zapytania zarówno koncepcję performatywności płci, jak i przekonanie o jej biologicznym zdeterminowaniu a tym samym prowokuje na nowo przemyślenie obecnych teoretyczno-analitycznych ujęć tego zagadnienia. Zmusza także do zastanowienia się, na ile sformułowanie „osoby transseksualne" jest w ogóle adekwatne i jako kategoria badawcza sensowne, skoro wiele osób określanych jako transseksualne albo wcale się jako takie nie postrzega, albo postrzega się tak tylko czasowo. Opis sprzeczności i rozbieżności w podejściu badawczym jest niewątpliwie cennym przekazem książki, której celem jest „ukazanie transseksualizmu zarówno z perspektywy indywidualnej (…), jak i z perspektywy relacji społecznych (…)" (s. 9).
Autor recenzowanego opracowania – Jan Gancewski jest znanym badaczem zagadnień podstaw gospodarczych zakonu krzyżackiego, o czym świadczą Jego opracowana ośrodków ekonomicznych: w Piszu, na pograniczu z Mazowszem, czy ziemi chełmińskiej. W kontekście organizacji życia państwa krzyżackiego interesują go nie tylko sprawy ekonomiczne, ale i źródłoznawcze [4]. W tym układzie należy uznać osobę Autora za w pełni kompetentną do opracowania recenzowanej pracy i można spodziewać się nowatorskich,uzasadnionych wniosków.
Zmierzch i Świt… jest pokłosiem konferencji o identycznym tytule, która odbyła się w lipcu 2014 r. z okazji 250. rocznicy koronacji Stanisława Augusta Poniatowskiego. W porównaniu z wieloma wydawnictwami pokonferencyjnymi funkcja tego tomu wykracza poza upamiętnienie jednego z wielu wydarzeń naukowych.
Publikacja Socio-Legal Integration autorstwa Agnieszki Kubal została wydana w 2012 roku przez wydawnictwo Ashgate w ramach serii „Cultural Diversity and Law". Liczy 245 stron, na co składa się osiem rozdziałów, aneks z datami i miejscami części badań prowadzonych przez autorkę, obszerna bibliografia oraz w przypadku tej pozycji bardzo przydatny dla czytelnika indeks rzeczowy.