El presente artículo es una aproximación al personaje de Ricardo, protagonista de >El año de Ricardo< de Angélica Liddell, desde el punto de vista del psicoanálisis de Erich Fromm. Un concepto especialmente útil a la hora de abordar esta reescritura moderna de la famosa tragedia shakespeariana es la >orientación necrófila<, un término acuñado por Erich Fromm para describir un carácter destructivo, que manifiesta una clara fijación en las actividades y los procesos contrarios a la vida, al desarrollo, al crecimiento. Una herramienta complementaria, que también se emplea en el análisis del personaje, es la noción de >carácter anal<, de Freud, cuyas teorías han sido reinterpretadas y elaboradas por Fromm. Siguiendo el planteamiento de Liddell, en el artículo se destaca el íntimo vínculo que existe entre la estructura psíquica y la vida pública del personaje, y, por extensión, de cualquier político.
Artykuł ma na celu analizę wybranych spektakli Angéliki Liddell, współczesnej hiszpańskiej dramaturżki, reżyserki i aktorki teatralnej poprzez teorię psychoanalityczną Ericha Fromma. Głównym konceptem, który wydaje się być kluczowy dla dogłębnego zrozumienia wymowy Liddellowskich sztuk, jest koncept nekrofilii, czyli umiłowania zniszczenia, śmierci i rozkładu, w przeciwieństwie do biofilii, orientacji życiowej nakierowanej na wzrost i syntezę. Sztuką, która jest rozpatrywana szczególnie dogłębnie pod kątem charakteru nekrofilijnego jest >Rok Ryszarda<, wystawiona w 2005 roku wariacja na temat >Króla Ryszarda III< Szekspira. Motywy, jakie pojawiają się w tym przedstawieniu, będą powracały w kolejnych tekstach wychodzących spod pióra Liddell, takich jak >Co zrobię z tym mieczem? Wokół problemu Prawa i Piękna< czy „Liebestod – zapach krwi stoi mi wciąż przed oczami – Juan Belmonte<. We wszystkich tych sztukach znajdziemy centralną figurę, która na skutek fizycznej deformacji wykluczona jest ze świata miłości, a więc skazana na samotność. Samotność ta wywołuje ogromny lęk i agresję, która popycha bohatera do wejścia ze światem w więź sadystyczną, bazującą na kontroli. Jednak jak zauważyła Simone Weil, najdoskonalszym przejawem siły, najpełniejszą formą kontroli jest zabicie obiektu, toteż ostatecznie bohaterowie Liddell pławią się w krwi, zaś ona sama próbuje przedstawić widzowi akty najbardziej odrażającej przemocy jako rytuały, które mogą nam pomóc w odnalezieniu trascendencji. Jej pesymistyczna i z punktu widzenia psychologicznego wypaczona koncepcja miłości, wedle której zawsze ostatecznie zabija się to, co się kocha, stoi w jaskrawej sprzeczności z biofilijną etyką Fromma, dla którego, jak przytaczamy w artykule, miłość do troska, odpowiedzialność poszanowanie i poznanie. Ostatecznie w artykule podkreśla się psychopatologiczny charakter Liddellowskiej ideologii, zwracając uwagę na konieczność oceny dzieła sztuki nie tylko przez pryzmat estetyki, ale także etyki, społecznego wpływu dzieła.