Hegel’den Marcuse’ye Yabancılaşma Olgusu [On the Concept of Alienation: From Marcuse to Hegel]
(2016)
Günümüz insanı, kendi üretimine ve tüketimine, doğal ve toplumsal çevresine, diğer insanlara ve en önemlisi kendi özüne yabancılaşmış durumdadır. Teknolojik gelişmeyle birlikte insanlarda ve toplumda bunalım, yalnızlaşma, kimlik yitimi ve nesneleşme söz konusu olmuştur. Bu süreçte insan içeriksiz ve anlamsız bir varlık haline gelmiştir. Yabancılaşma sorununu merkeze alan bazı çağdaş filozoflar değerlerden ve ideallerden arındırılmış olan insanın, varoluş açısından anlamsızlaştığını, yabancılaştığını ve çözülmeye başladığını ileri sürmektedir. Bu makalede Hegel, Feuerbach, Marx, Lukács, Fromm ve Marcuse’nin yabancılaşma olgusu hakkındaki fikirleri ele alınıp tartışılmaktadır.
Hümanist Sosyalizm
(1960)
Insanci Tasarum
(1970)
Bu çalışmanın amacı sosyoloji içinde çok tartışılan Marks‘ın sınıf kuramının tanıtılması ve kuramdaki temel eksikliklerin ortaya konmasıdır. Uzun süredir sınıfsal analiz ve buna yaklaşımların sosyolojide hâkim olduğu bilinmektedir. Ancak sınıf tartışmaları içinde büyük etki yaratmış olan Marksist sınıf kuramına yönelik eleştirilere, kuramın içindeki eksikliğe dair tespitlere çok az rastlanmaktadır. Marks‘ın kuramına dair en etkili eleştiri, kuramdaki eksikliği analitik yaklaşımla analiz eden Erich Fromm‘a aittir. İnsana disiplinler arası alandan ve tüm potansiyelleri üzerinden bakan Erich Fromm, psikiyatri, antropoloji, sosyoloji ve hukuk alanlarının tümünü birleştirerek kendine özgü yeni bir sosyoloji alanı geliştirerek Marks‘ın kuramını incelemiştir. Kuramın değerli olduğu konusunda tartışma götürmez bir kanıda olsa da kuramda çok ciddî eksiklerin olduğunu belirtmiştir. Kendi çalışmaları içinde Marks‘ın değer teorisi ve sınıf yaklaşımını oldukça geniş ölçüde tartışan ve onlara yer veren Fromm, kuramın kendi özüne içkin eksiklikleri ayrıntısıyla ele almıştır. Bu çerçevede çalışma Marks‘ın sınıf kuramını tanıtarak Erich Fromm‘un eleştirileri doğrultusunda eksikliklerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu tartışmalar ışığında çalışmanın modernleşme ve sosyal değişme içinde gittikçe zayıflayan sınıf hareketinin nedenlerine ilişkin bir açıklama getireceği düşünülmektedir. Aynı zamanda Marksist kurama yönelik eleştirileri ve kuramın günümüz toplumunda açıklayamadığı sosyal değişimleri anlamada yararlı olacağı düşünülmüştür.
Peygamberler ve Rahipler
(1967)