[Podsumowanie] Interpretacjonistyczna analiza stawiająca sobie za cel zrozumienie ludzkich działań jako zakorzenionych w przekonaniach, jako realizujących przypisany im przez aktora subiektywnie sens, może osiągnąć swój cel po-przez ukazanie funkcji jakie pełnią one względem nieświadomych potrzeb psychicznych oraz trwania i reprodukcji struktury społecznej, której emanację stanowią. W tej perspektywie narracje uczestników życia politycznego o pro-cesach i zjawiskach, których doświadczają, stają się zrozumiałe poprzez od-niesienie do warunków egzystencji, w których powstają. Owe narracje, na które składają się różnorakie powiązane ze sobą sądy o rzeczywistości – diag-nostyczne, prognostyczne, wartościujące czy jakiekolwiek inne – stanowią oczywiście rezultat świadomego namysłu jednostki. Jednak myślenie i jego rezultaty, w postaci mniej lub bardziej złożonych systemów przekonań – ta-kich jak ideologie i doktryny – nie mają tu charakteru czysto intelektualnej aktywności lecz z racji funkcji jakie wypełniają, zawsze zawierają pewien komponent emocjonalny o podłożu nieświadomym. Interpretacja opierająca się na psychoanalizie kulturowej Fromma powinna przebiegać następująco. W pierwszym etapie konieczne byłoby od-tworzenie na bazie empirycznie dostępnych świadectw, takich jak zwerbali-zowane sądy, preferencje i przekonania aktora, jego wyobrażeń czy narracji o danym fragmencie rzeczywistości. Następnie poprzez odniesienie do po-trzeb psychicznych człowieka przeanalizowanie ich pod kątem potencjału gra-tyfikacyjnego jak również możliwości symbolicznej reprezentacji poszczegól-nych form socjalizacji i asymilacji. Następnym krokiem byłaby próba okre-ślenia orientacji charakterologicznej aktora poprzez zidentyfikowanie, które z tych form znajdują najpełniejszy wyraz symboliczny w narracji aktora. Os-tatnim etapem – najtrudniejszym najbardziej pracochłonnym i najbardziej na-rażonym na błędy – będzie skonfrontowanie charakteru indywidualnego z do-minującym charakterem społecznym, w celu ukazania pozycji i stosunku akto-ra do struktury społeczno-ekonomicznej społeczeństwa, w którym żyje.
Niniejszy artykuł zawiera w istocie dwa wątki. Pierwszy, stanowiący tło dla kolejnego, traktuje o specyfice poznania humanistycznego i jego fi¬lozoficznym uprawomocnieniu. Te rozważania prezentowane są jako uza¬sadnienie dla metodologii politologicznego interpretacjonizmu oraz przesłanka jego wzbogacenia pojęciowością zaczerpniętą z psychoana¬lizy kulturowej Fromma. Autor, odwołując się do antypozytywistycznego przełomu w humanistyce, identyfikuje wątki tej tradycji metodologicznej zarówno w psychoanalizie, jak i podejściu interpretacjonistycznym. Na¬stępnie prezentuje kluczowe pojęcia Frommowskiej psychoanalizy, by zaproponować bazującą na nich procedurę analityczną, mieszczącą się w rodzinie interpretacjonistycznych metodologii.