Refine
Language
- Polish (429) (remove)
Document Type
- Articles (292)
- Books (57)
- Dissertations (30)
- Collections (19)
- Forewords (15)
- Reviews (13)
- Interviews (3)
O poczuciu bezradności
(2023)
Poczucie bezsilności
(2023)
Postawa kreatywna
(2023)
Czy nadal kochamy życie?
(2023)
Wola życia
(2023)
Vita activa
(2023)
Stowo wstepne redaktora
(2023)
Wprowadzenie edytorskie
(2023)
The article is an attempt to prove that cinema, becoming a kind of home of a mythical being – a vampire, clearly influences the change in the perception of its importance in culture. It was decided to explore the form and narrative of >The Hunger<, directed by Tony Scott and >Only Lovers Left Alive<, written by Jim Jarmusch, because both of these works are masterpieces of the romance of the vampire myth with the film medium, which are not particularly popular among researchers of the phenomenon. The research works of Roland Barthes, Vladimir Propp, Erich Fromm and Rollo May were used, as well as the concepts of successive processing of a mythical story were demonstrated.
The concept of this qualification work is to look at the question of human nature. This subject is narrowed down to an assumption that the human nature is not a solid or given substance but rather a question that needs to be answered. This interpretation is then discussed from a point of view of three thinkers. Those are: Erich Fromm, Mircea Eliade and Carl Gustav Jung, chronologically in this order. Except the original presumption ideas of these men differ quite noticeably, or at least between the two main ones, who are Jung and Fromm. These differences are then presented throughout this work. Ideas of Mircea Eliade are used as a thematic bridge to fill the gap between the two at first seemingly incompatible islands Carl Gustav Jung and Erich Fromm. At the end, an attempt to find certain similarities between the main characters is submitted.
Artykuł ma na celu analizę wybranych spektakli Angéliki Liddell, współczesnej hiszpańskiej dramaturżki, reżyserki i aktorki teatralnej poprzez teorię psychoanalityczną Ericha Fromma. Głównym konceptem, który wydaje się być kluczowy dla dogłębnego zrozumienia wymowy Liddellowskich sztuk, jest koncept nekrofilii, czyli umiłowania zniszczenia, śmierci i rozkładu, w przeciwieństwie do biofilii, orientacji życiowej nakierowanej na wzrost i syntezę. Sztuką, która jest rozpatrywana szczególnie dogłębnie pod kątem charakteru nekrofilijnego jest >Rok Ryszarda<, wystawiona w 2005 roku wariacja na temat >Króla Ryszarda III< Szekspira. Motywy, jakie pojawiają się w tym przedstawieniu, będą powracały w kolejnych tekstach wychodzących spod pióra Liddell, takich jak >Co zrobię z tym mieczem? Wokół problemu Prawa i Piękna< czy „Liebestod – zapach krwi stoi mi wciąż przed oczami – Juan Belmonte<. We wszystkich tych sztukach znajdziemy centralną figurę, która na skutek fizycznej deformacji wykluczona jest ze świata miłości, a więc skazana na samotność. Samotność ta wywołuje ogromny lęk i agresję, która popycha bohatera do wejścia ze światem w więź sadystyczną, bazującą na kontroli. Jednak jak zauważyła Simone Weil, najdoskonalszym przejawem siły, najpełniejszą formą kontroli jest zabicie obiektu, toteż ostatecznie bohaterowie Liddell pławią się w krwi, zaś ona sama próbuje przedstawić widzowi akty najbardziej odrażającej przemocy jako rytuały, które mogą nam pomóc w odnalezieniu trascendencji. Jej pesymistyczna i z punktu widzenia psychologicznego wypaczona koncepcja miłości, wedle której zawsze ostatecznie zabija się to, co się kocha, stoi w jaskrawej sprzeczności z biofilijną etyką Fromma, dla którego, jak przytaczamy w artykule, miłość do troska, odpowiedzialność poszanowanie i poznanie. Ostatecznie w artykule podkreśla się psychopatologiczny charakter Liddellowskiej ideologii, zwracając uwagę na konieczność oceny dzieła sztuki nie tylko przez pryzmat estetyki, ale także etyki, społecznego wpływu dzieła.
Ziel dieser Arbeit ist es, die Grundprinzipien der humanistischen Ethik von Erich Fromm darzustellen. Seine Ideen werden mit denen von Sigmund Freud und Karl Marx verknüpft, von denen Fromm oft inspiriert wurde. Im ersten Teil wird auf die Definition der humanistischen Ethik und die Unterscheidung zwischen biophiler und nekrophiler Orientierung eingegangen. Der Kern von Fromms Ethik ist seine Charakterologie. Dabei beschäftigt sich die Arbeit mit produktiver und unproduktiver Orientierung, deren Ausprägungen und in der Folge auch Seinsweisen. Der Hauptteil beschreibt die Frage nach der menschlichen Natur, zusammen mit der Frage, ob der Mensch von Natur aus schlecht oder gut ist. Auch dem Freiheitsbegriff Fromms wird Beachtung geschenkt. Diese Interpretation beschreibt den Prozess der Individualisierung, der zur Freiheit führt, sowie die Mechanismen der Flucht, die sich aus diesem Prozess ergeben. Ein weiteres Thema ist ein Überblick über positive Freiheit und wie man sie erreicht. Im Zusammenhang mit der Freiheit befasst sich das Werk auch mit dem Gewissen. Der letzte Teil widmet sich einem Vergleich ausgewählter ethischer Kategorien von Karl Marx und Erich Fromm. Konkret geht es um eine Gegenüberstellung ihres Menschenbildes und seiner Entfremdung. [Deutsche Kurzfassung der Autorin]
Podjęty w monografii temat charakteryzuje się uniwersalnością, albowiem problematyka wojny i pokoju jest stale aktualna i niezmiernie znacząca. Co więcej, o uniwersalności tematu świadczy i to, że wojna, jako destrukcyjne zjawisko społeczne, nie została jak dotychczas wyeliminowana z przestrzeni społeczno-politycznej. Stąd dyskurs naukowy nad genezą kolektywnej agresywności może stanowić nowy impuls w debacie zarówno naukowej i politycznej, jak i medialnej ze Wstępu.
Autor przedstawia perspektywę społeczno-kulturową uczenia się agresji i przemocy z głównym odniesieniem do kultury sportowej. Proble¬my agresji i destrukcyjności analizowane są w świetle koncepcji Aronsona, Fromma i innych teoretyków. Ukazano też historyczną perspektywę brutaliza¬cji sportu i instytucjonalnej tego akceptacji. Podjęto dyskusję dotyczącą traf¬ności eksplikacji zjawiska agresji. Od teorii ludzkiej destrukcyjności Ericha Fromma autor przechodzi do jej aplikacji – propozycji przeciwdziałania agre¬sywności z wykorzystaniem środków kultury fizycznej. Otóż „Humanistyczna Teoria Sztuk Walki”, komplementarna wobec koncepcji Fromma, i same umie¬jętnie nauczane sztuki walki w ich tradycyjnej postaci są drogami przeciwdziałania agresywności i dobrym sposobem profilaktyki przemocy.
The author presents the concept of man in the philosophy of Erich Fromm. The article consists of two parts. In the first part, the author presents how Fromm characterised the existential situation of man; in the second part he describes love as the main factor in the action and development of a human being. Man is part of nature, subjected to the rules of its laws, but he also transcends nature by the ability to use mind. A human subject is aware of his/her limitations and weaknesses with regard to nature. He/she feels lost and lonely in relation to other people and the natural world. Therefore, s/he looks for the frame of orientation and references. This search is the most important existential problem. Love is the solution to all problems of human existence. According to Fromm, man is the subject of love.
Można przyjąć, że dwa biblijne mity – o wyjściu Adama i Ewy z ogrodu Eden oraz o budowniczych wieży Babel – są interesującymi ekspresjami wyobraźni utopijnej, ponieważ opowiadają o dwóch miejscach, w których na dwa odmienne sposoby realizowano projekty wystarczająco doskonałego porządku społecznego. Współcześnie jednym z takich miejsc, które możemy rozumieć jako niejednoznaczny efekt realizacji utopii epoki rewolucji przemysłowej, jest szkoła – przestrzeń edukacji zaplanowana jako ważna część projektu wystarczająco doskonałego porządku społecznego. Dwa oryginalne odczytania – autorstwa Ericha Fromma i George’a Steinera – przywołanych biblijnych mitów posłużą wzbogaceniu o nowe wątki i podejścia dyskusji o kondycji współczesnej szkoły oraz dyskursów pedagogiki krytycznej czy pedagogiki oporu i pedagogiki hermeneutycznej.
The aim of this work is to examine and explain the concept of humanistic ethics defined by Erich Fromm. Special focus is given to biological premises about human beings and Fromm's inquiry about the existence of nature of men. The important role of human conscience and its function is shown in contrast to the problem of free will. The core that holds Fromm's ethics together is his characterology. In this regard, this thesis covers the difference between individual and social character, which are introduced together with a conditions that enable the growth of biophilia, contrary to the necrophilia and destructivity. Necrophilia and destructivity have the same core, from where they arise. The process of individualization is explained by Fromm's regular standard way of explanation. Individualization is originating on an individual level, which means, that every human as a child goes through this process. Therefore, by the same token, the process is taken to a social scale from it's individual appearance and Fromm draws common ground between these two levels of development. Escape mechanisms derive from the anxious and uncertain humans, who, searching for some assurance develop the tendencies to escape their feelings through the authoritarianism, which can either take form of sadism, masochism or conformism. In the last chapter the Fromm position on free will is discussed and explained with the understanding, that the standpoint which constitutes Erich Fromm's alternativism is hope, not only for a new order but for a complete state of harmony. The compact picture of Erich Fromm's humanistic ethics will be achieved through the interpretation of some of the most important concepts in his main writings.
Fenomen chciwości może być ujmowany z różnych stron. W zależności od kontekstu może przejawiać się niemal we wszystkich dziedzinach życia społeczno-ekonomiczno-kulturowego. W dobie zachodzących zmian cywilizacyjnych problematyczne staje się nie tylko zdefiniowanie samej chciwości, ale także wyartykułowanie najważniejszych jej znamion. Dzieje się tak z powodu podejmowanych prób redefinicji chciwości w obrębie nauk ekonomicznych (gdzie rozumiana jest jako istotny czynnik napędzający gospodarkę) i społecznych (gdzie traktowana jest jako naturalny przejaw konsumpcjonizmu). Celem artykułu jest ukazanie chciwości w kontekście podmiotowości człowieka i wywoływanych w nim przeróżnych pęknięć przy jej udziale. Okazuje się, że zarówno warstwa duchowa, wolicjonalna, emocjonalna, jak i intelektualna ulegają destabilizacji pod wpły wem zainicjowanej przez podmiot chciwości, rugując tym samym istotną rolę kształtowania siebie od wewnątrz (zwłaszcza w znaczeniu moralnym). Poprzez analizy Ericha Fromma, Tomáša Sedláčka, Michaela Sandela oraz Benjamina Barbera ukazano wymiar chciwo ści w jej ekonomiczno-etyczno-antropologicznym aspekcie jako prowadzącej do szeroko rozumianego zniewolenia jednostki. Przy tym odsłoniła się również antypersonalistyczna perspektywa międzyludzkich relacji, eliminująca możliwość działania z innymi na zasadach sprawiedliwości, uczciwej wymiany oraz solidarności.
Aktualność Pism Proroków
(2018)
O źródłach agresji
(2018)
Kim j est człowiek
(2018)
Wśród myślicieli zajmujących się tematyką miłości na szczególną uwagę zasługują erich fromm i Hans Urs von Balthasar. obaj, czyniąc miłość jednym z ważniejszych zagadnień swych naukowych rozważań, traktują ją jako rozwiązanie ludzkich trudności i coś, co nadaje życiu sens. Dokonują wnikliwej analizy społeczeństwa, człowieka i czasów, w jakich przyszło im żyć i w ramach tej re fleksji prezentują wielopłaszczyznowe podejście do zagadnienia miłości. ich spojrzenie, a w szczegól ności różnice w ich postrzeganiu miłości, są ciekawe także ze względu na ich zbliżony kontekst historyczny (podobne lata życia) i kulturowy. artykuł, mając na uwadze odmienność stosowanej przez autorów metodologii i inną perspektywę (psychologiczną, filozoficzną czy teologiczną), ukazuje podobieństwa i różnice w ich myśli, a także poka zuje, że Hans Urs von Balthasar idzie o krok dalej niż erich fromm, analizując miłość w nieznanych temu drugiemu przestrzeniach.
Filozofia jest bogatym źródłem alternatywnych narracji opisujących, w jaki sposób powinniśmy chronić prawa człowieka; narracji, które rozwinęły się w czasach istnienia XX-wiecznych rządów totalitarnych. Niniejsza książka skupia się na myśli dwóch filozofów tego okresu – Ericha Fromma i Isaiaha Berlina. Analiza ich przemyśleń pozwala na ukazanie nowej filozoficznej koncepcji państwa i prawa opartej na wartościach godności ludzkiej i solidarności, uzasadnianych za pomocą argumentów odmiennych od >tradycyjnie uniwersalistycznych<. W koncepcji tej, zakorzenionej w ludzkim doświadczeniu, prawo musi uwzględniać zmieniające się okoliczności, być nakierowane na utrzymanie chwiejnej równowagi między różnymi i czasami przeciwstawnymi wartościami. Rozważania filozofów są zaskakująco aktualne i ukazują, że zagrożenia, które wystąpiły w XX wieku, czyhają na nas także dziś.
Tematyka pracy podejmuje kwestię recepcji buddyzmu w zachodnim kręgu kulturowym. W swojej analizie skoncentrowałam się szczegółowo na tym, jaki pogląd na buddyzm przedstawia XX wieczny psycholog, filozof i psychoanalityk – Erich Fromm. W pracy przybliżyłam kolejno sposób, w jaki prezentował myśl buddyjską Daisetsu Teitaro Suzuki, jeden z najważniejszych jej popularyzatorów na Zachodzie, jaki był światopogląd i dążenia Ericha Fromma, oraz wreszcie, jaki wizerunek buddyzmu w swojej twórczości przedstawił. Celem tej analizy było zbadanie, jaki obraz buddyzmu utrwalił się w świadomości zachodniej, jakie stawiano wobec tego wschodniego systemu oczekiwania, które jego elementy uważano za najbardziej atrakcyjne i były najbardziej eksponowane, które zaś odrzucano. W mojej pracy ważna jest kategoria orientalizmu, problematyka koncentruje się właśnie wokół tego zjawiska, jednakże temat jest istotny również z punktu widzenia badań nad historią tzw. >trzeciej linii przekazu< myśli buddyjskiej.
This dissertation tries to prove that the so-called philosopher on the throne can be a better ruler not only than dictator but also than contemporary liberal democratic politician. Since the sixth century BC, when the human undertook a systematic and critical contemplation upon surrounding reality, she/he has begun to dream about political rulers to be guided in their doings by the imperative of reason. In principal, the higher level of spiritual culture characterized the rulers, the more likely their subjects were to live to a great age in relative peace. That is why for centuries it has been dreamed of a political system that is something like a kind of a sophocracy. The most complete picture of such a sovereign, which fulfilled dreams about a sage in the crown, was outlined by Plato in his State. In his point of view, as long as the lovers of wisdom will not have royal power in the states, or the rulers will not begin to love wisdom honestly, there is no help for states and for the human race. Nevertheless, over the centuries, authority was enforced mainly by physical strength and not by reason. It was not until the twentieth century that democracy brought freedom and equality of rights, thanks to which political power became more rational. Unfortunately, also contemporary liberal democracy is not free from fundamental contradictions that can bring about its collapse. The main contradiction is the increasingly smaller influence of citizens – who in the theory of democracy are the only legal sovereign – on political decision-making. This is accompanied by the enhancing influence of entities with no democratic legitimacy, e.g. global corporations that do not care about the common (public) good, but only about their own. These entities use the growing intellectual and ethical weakness of democratic politicians whose purpose is their own particular interest and not the happiness (good) of their citizens. This may indicate a slow system disintegration. For this reason liberal democracy needs politicians who are wise enough to realize this threat. Of all the people in the history of the world who led political communities, to the Platonic ideal in the highest degree (among others, like T. G. Masaryk and Á. Göncz) got closer the man who, paradoxically, never wanted to be a ruler. Václav Havel's thought is a critique of both Soviet post-totalitarianism and Western democracy. In his opinion both systems, though to a different degree, alienate a human trying to reduce her/him to the role of a machine's cog. Havel proposes that every citizen take individual and global responsibility for herself/himself and the whole world, because only in this way she/he can consciously exert real influence over political decisions. What is more, this is the only way to build a politics that aims – if possible – the happiness of every person. Havel realizes that in today's world this attitude is extremely impractical and very difficult to apply in everyday life. Nevertheless, he knows no better possibility.
Humanistyczna orientacja pedagogiki zaznaczyła się na przełomie XIX i XX w. w założeniach koncepcji rozwijanych w ramach nurtu Nowego Wychowania oraz pedagogikach antyautory-tarnej czy personalistycznej. Jej egzemplifikacją jest pedagogika humanistyczna, w której za główny cel oddziaływań przyjmuje się dobro wychowanka. Założenia humanistyczne leżą u podstaw współcześnie realizowanych pedagogii, ich istotność stała się bodźcem do określenia ich korzeni. Podstaw pedagogiki humanistycznej zwykło doszukiwać się w myśli filozoficznej Kanta, natomiast zamierzeniem autorki było sięgnięcie wstecz, do pedagogiki Jana Amosa Komeńskiego, uważanego za twórcę naukowych podwalin pedagogiki, i wskazanie w niej idei humanistycznych. W tym celu dokonano rekonstrukcji myśli pedagogicznej Komeńskiego pod kątem treści humanistycznych, a następnie poddano ją interpretacji w kontekście założeń pedagogiki humanistycznej. Pozwoliło to na wskazanie analogii przyjmowanych w obu pedagogikach.
Negatywna seksualnośc jako bierna postawa spoleczna. Negatywna seksualnośc to seksualnośc, ktora nie sklada sie na poczucie tozsamości i samoakceptacji. Jest obarczona wstydem, poczuciem winy i zagrozenia. W polskim spoleczenstwie panuje atmosfera negatywnej seksualności. Brak jest tolerancji dla roznorodności i wolności seksualnej rozumianej jako swobodna ekspresja siebie. Jest to sytuacja, ktora zagraza dobrostanowi psychicznemu. Deprecjonowanie i normatywizowanie ludzkiej seksualności jest uwiklane w relacje wladzy, ktore petryfikują dany stan spoleczny. Prowadzi to do totalitarnego zagospodarowania naszej seksualności i utrzymywania tego stanu dzieki psychicznym mechanizmom ulegania wladzy totalitarnej. By pokazac te procesy, przywoluje myślicieli i myślicielki takie jak Michel Foucault, Erich Fromm, Theodor Adorno, Wilhelm Reich i Karen Horney. Taka rzeczywistośc jest tez rezultatem procesow spolecznych, ktore ją uksztaltowaly. Mialy na to wplyw procesy związane z wladzą i kulturą. Negatywne wzorce są obecne w naszej kulturze od dawna. Polską kulture analizuje przez pryzmat kina polskiego epoki PRL-u. Kultywowanie tych negatywnych norm spolecznych to bierna postawa spoleczna. Pokazuje alternatywy dla atmosfery negatywnej seksualności. Opisuje ruch pozytywnej seksualności i jego zalety dla zdrowia psychicznego jednostki i spoleczenstwa. Poddaje w wątpliwośc mozliwośc popularyzowania teorii queer w Polsce. Pokazuje pewne uniwersalne strategie oporu wobec wladzy nad ludzką seksualnością. Opisuje zjawisko biooporu i uwalniania cielesności na przykladzie pracy Krzysztofa Pacewicza o teoriach Michela Foucaulta i Giorgio Agambena. Analizuje kondycje edukacji seksualnej i ruchow antydyskryminacyjnych w Polsce w czasie teraźniejszym. Moja praca ma pokazac, ze sekspozytywna postawa zyciowa, czyli akceptacja siebie i innych oraz tworzenie bezprzemocowej przestrzeni umozliwia powszechną samoakceptacje i samorozwoj. Jest jednocześnie aktywną postawą spoleczną, poniewaz wymaga zaangazowania intelektualnego i politycznego we wplywaniu na zastaną rzeczywistośc. Uwazam, ze pozytywna seksualnośc, wspierana pozytywną edukacją seksualną i zaangazowaniem spolecznym, to bardzo istotny element oporu wobec relacji wladzy.
The article aims to demonstrate the naturalistic tendencies of Erich Fromm’s research that are apparent in his interpretations of the fragments of the Old Testament relating to the Sabbath and describing the fall of Adam and Eve. Erich Fromm finds a natural ally for his naturalistic tendencies in Zen Buddhism. In Fromm’s thought both naturalism and Zen Buddhism interpreted naturalistically join with Jacob Bachofen’s theory of matriarchate.
The work is a critical analysis of writings of theoreticians dealing with alienation theory from the late eighteenth to the twentieth century. While in Karl Marx’s theory the focus is on alienation of a man from the product of his work and work itself, other forms of the concept play an important role in fields like history, sociology, philosophy and psychology. Before Marx, the idea appeared in the writings of Rousseau, where it was understood as a result of human distance from nature. Hegel interpreted it as a sort of alienated reality that only man can assimilate. Feuerbach, on the other hand, believed that man alienates from a part of himself by creating the idea of God. Fromm and the Frankfurt School drew from Marx’s writings, but for them the alienation was more about the mental sphere and it meant the alienation of the man from himself.
The article raises the subject of female motive in Stanisław Grochowiak’s poetry. Female element in the work of the representative of 56 generation is marked positively – in contrast to masculine one. The poet’s high evaluating of woman is closely connected with the war escalation in 20th century. According to Grochowiak, it proclaims that civilization based on patriarchal system suffered its defeat. The only hope for humanity resurgence is just related to a woman. The author says that she is the host of such values as love and wisdom – and her fertility and protectiveness are opposite to the death. The crisis of European civilization caused by two world wars has its overtone in philosophic idea of Erich Fromm. He abstracted two tendencies in human’s behavior: biophilic – directed at life and necrophilic – aimed at death. Fromm similarly to Grochowiak found the reason for the twentieth-century hecatomb in human nature, in this what is typical of man and patriarchal society. Both Grochowiak’s and Fromm’s diagnoses are parallel but at the same time independent, that is why we can say that they are complementary to each other in seeking the explanation for traumatic war events and the hope for human’s future.
The authoress of this article has attempted to read the play by an American playwright Eugene O’Neill in the light of the concept of love as proposed by Erich Fromm in 1956. This German philosopher argued that the only way to escape loneliness, a feeling to which everybody is doomed, is to unite oneself with another person in love. In a popular publication, titled >The Art of Loving<, Fromm describes various forms of love. >Desire Under the Elms< – a play written more than three decades before Fromm’s publication – seems to illustrate these philosophical considerations. Such a view on O’Neill’s work allows to notice its human dimension, and perceive its protagonists as an embodiment of the universal human condition.
Niniejszy artykuł zawiera w istocie dwa wątki. Pierwszy, stanowiący tło dla kolejnego, traktuje o specyfice poznania humanistycznego i jego fi¬lozoficznym uprawomocnieniu. Te rozważania prezentowane są jako uza¬sadnienie dla metodologii politologicznego interpretacjonizmu oraz przesłanka jego wzbogacenia pojęciowością zaczerpniętą z psychoana¬lizy kulturowej Fromma. Autor, odwołując się do antypozytywistycznego przełomu w humanistyce, identyfikuje wątki tej tradycji metodologicznej zarówno w psychoanalizie, jak i podejściu interpretacjonistycznym. Na¬stępnie prezentuje kluczowe pojęcia Frommowskiej psychoanalizy, by zaproponować bazującą na nich procedurę analityczną, mieszczącą się w rodzinie interpretacjonistycznych metodologii.